Lilia biała... dla urody i zdrowia

Lilia biała (Lilium candidum), zwana lilią świętego Józefa pochodzi z Bałkanów i Azji Zachodniej (Turcja, Liban, Syria, Izrael). Jej pachnące kwiaty od najdawniejszych czasów wykorzystywane były do produkcji perfum. I są na to dowody. Jednym z nich jest relief ze starożytnego Egiptu pochodzący z okresu 1085–525 p.n.e., a innym Dioskurides (około 40 – 90 n.e.), właściwie Pedanios Dioskurydes z Anazarbus – grecki lekarz, botanik i farmakolog – podaje szczegółowo przepis na otrzymywanie perfum z białej lilii. Do Europy przywieziono lilię w czasie wypraw krzyżowych. Jako roślina ozdobna uprawiana jest w wielu krajach świata.

Kwiaty białej lilii mają zastosowanie w kosmetyce. Z płatków możemy zrobić leczniczą nalewkę, którą stosujemy przy bólach mięśniowych i do zwalczania opryszczki.

Nalewka

Bierzemy dobrze rozkwitłe kwiaty lilii białej, układamy je w słoiku – koniecznie z ciemnego szkła – ubijamy i zalewamy 95% spirytusem tak, aby płyn był około 3–4 cm ponad powierzchnię płatków. Naczynie szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciemne, chłodne miejsce na 6 tygodni, co jakiś czas nim potrząsając. Na bazie nalewki możemy przygotować płyn do przemywania cery: normalnej – w proporcji 1 : 2 z przegotowaną, zimną wodą, a do cery tłustej nalewkę z wodą rozcieńczamy w proporcji 1 : 1.

Tak przygotowany płyn przechowujemy w butelce z ciemnego szkła.

Dziewanna wielokwiatowa... lecznicze mikstury

Syrop z kwiatów dziewanny

2 łyżki suszonych kwiatów dziewanny

2 szklanki wody

sok z 1 cytryny lub niesłodzony sok z czarnej porzeczki

szklanka cukru

Suszone kwiaty dziewanny wkładamy do garnka, ugniatamy, zalewamy zimną, przegotowaną wodą z sokiem z cytryny i odstawiamy na 30 godzin. Po tym czasie roztwór podgrzewamy na wolnym ogniu i delikatnie mieszając doprowadzamy do wrzenia. Odstawiamy pod przykryciem na godzinę, a następnie naciągnięty płyn przecedzamy przez gazę. Do tak przygotowanego roztworu dodajemy cukier i gotujemy na wolnym ogniu przez dwie godziny. Gorący wlewamy do wyparzonych słoiczków, zakręcamy i odwracamy do góry dnem, żeby się zamknęły. 

Syrop z kwiatów dziewanny stosujemy na przeziębienia, grypę, suchy kaszel i chrypę. Pijemy: dorośli – łyżkę, a dzieci – łyżeczkę 3-4 razy dziennie.

Nalewka z kwiatów dziewanny

2 szklanki świeżych lub suszonych kwiatów dziewanny

0,5 l wódki (50%) zrobionej ze spirytusu.

Kwiaty wkładamy do słoja i zalewamy wódką zrobioną ze spirytusu. Słój szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciepłe, słoneczne miejsce na 10 dni. Następnie filtrujemy roztwór przez gazę, odciskamy kwiaty i przelewamy do butelek.

Pijemy łyżeczkę nalewki 2 razy dziennie w przypadku kaszlu i kokluszu. Nalewkę stosujemy zewnętrznie do nacierania przy nerwobólach, bólach mięśniowych i reumatycznych, zapaleniach korzonków oraz w leczeniu opryszczki, trądziku, ropni i zapaleniu mieszków włosowych.

Koper włoski... niezbędny w kuchni i apteczce

Koper włoski (Foeniculum vulgare), zwany fenkułem pochodzi z basenu Morza Śródziemnego. Uprawiany jest niemal na całym świecie. Dobrze rośnie na glebach przepuszczalnych, o dużej zawartości próchnicy w miejscach nasłonecznionych i osłoniętych od wiatru. Znany był już w starożytności. Używali go Grecy, ale to Rzymianie rozpowszechnili go w całej Europie. Już w I wieku Pliniusz zauważył, że węże po zrzuceniu skóry jadły koper aby odzyskać wzrok i od tego czasu stosowano go do przemywania podrażnionych i zmęczonych oczu. Hindusi i Chińczycy używali kopru jako środka leczniczego po ukąszeniu węża. W epoce renesansu na terenie Europy wykorzystywano go do leczenia otyłości, gdyż zwalczał uczucie głodu. Surowcem zielarskim są owoce zawierające olejki eteryczne, flawonoidy, związki białkowe, olej, witaminy A, C i z grupy B (zwłaszcza B1 i B9) oraz potas, magnez, fosfor i wapń. Koper włoski polecany jest osobom mającym problemy z trawieniem, ponieważ posiada właściwości przeciwskurczowe, działa wiatropędnie i pomaga w bólach brzucha różnego typu. Należy do ziół przeciwgorączkowych, napotnych i przeciwkaszlowych, więc pomocny jest w przypadku przeziębienia. Olejek kopru włoskiego wykorzystuje się do inhalacji, która nie powinna trwać dłużej niż 15 minut. 

Spożywanie kopru wzmacnia siły odpornościowe organizmu i pobudza układ immunologiczny do pracy. Chroni również przed udarem i zawałem, ponieważ utrudnia odkładanie się tłuszczu na ściankach tętnic. Od stuleci koper włoski stosowany jest na poprawę wzroku i wzmocnienie systemu nerwowego. Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne naparów z kopru używa się zewnętrznie do przemywania skóry tłustej, a do zwalczania trądziku najlepiej jest co kilka dni zrobić parówkę dodając do gorącej wody kilkanaście kropli olejku. Taka parówka nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. Olejek koprowy znalazł również zastosowanie w leczeniu świerzbu i wszawicy.

W wielu kuchniach świata fenkuł używany jest jako przyprawa do mięsa i ryb, a także do podkreślenia smaku pieczywa, ciast i słodyczy. Jest składnikiem niektórych mieszanek curry oraz chińskiej pięć smaków. Koprem włoskim aromatyzowane są również niektóre trunki, między innymi duński akvavit.

Porost islandzki... w krainie chłodu prawie jak apteka

Porost islandzki (Cetraria islandica) zwany także płucnicą czy tarczownicą rośnie w chłodniejszych regionach świata. Po raz pierwszy ten gatunek opisany został przez Karola Linneusza w 1753 roku. Jednakże lecznicze właściwości tej rośliny znane były mieszkańcom Północy, m.in. Wikingom, Eskimosom i ludom Syberii. Surowcem zielarskim jest cała plecha zawierająca poli- i monosacharydy, śluzy, barwniki, substancje podobne do celulozy (licheniny i izolicheniny), kwasy porostowe oraz sole mineralne, m.in. jod, krzem i miedź. W lecznictwie ludowym – zwłaszcza na terenie Skandynawii i Syberii – już dwa tysiąclecia temu stosowano płucnicę w leczeniu infekcji układu oddechowego, także gruźlicy, kaszlu różnego pochodzenia, przy przeziębieniach i grypie, w katarze siennym, również przy problemach z układem pokarmowym (w chorobie wrzodowej, niestrawności, stanach zapalnych śluzówki, zatruciach pokarmowych, mdłościach i wymiotach – również tych związanych z błędnikiem), dla poprawienia pracy trzustki i wątroby (przy zastoju żółci, w kamicy żółciowej), w dolegliwościach nerek (kamicy nerkowej, przy zatrzymaniu moczu), stanach zapalnych pęcherza (również na tle bakteryjnym), w chorobach kobiecych – przy zaburzeniach miesiączkowania, upławach, ale i w dolegliwościach męskich – stanach zapalnych jąder. Preparatami z porostu islandzkiego próbowano również zwalczać nowotwory. Ponadto uważano, że pomaga on uszczelnić ścianki naczyń krwionośnych.

 

Odwar

1 łyżeczkę plechy zalewamy filiżanką ciepłej wody, zagotowujemy i utrzymujemy we wrzeniu przez 15 minut. Odwar pijemy 2-3 razy dziennie po 1 filiżance. Należy stosować zawsze świeży odwar.

Zewnętrznie – w postaci naparów, odwarów, nalewek i jako składnik maści stosowano porost islandzki w leczeniu chrypki (płukanki), trudno gojących się ran, wrzodów, wszelkiego rodzaju wyprysków, również ropnych, łuszczycy, stanów zapalnych oczu (przy ich podrażnieniu i przemęczeniu, zapaleniu spojówek, nadmiernym łzawieniu, zaczerwienieniu), stanów zapalnych narządów rodnych, zwłaszcza objawiających się upławami lub świądem, zapalenia pęcherza na tle bakteryjnym, hemoroidów (nasiadówki).

Nie zaleca się stosowania go u dzieci do 12 roku życia.  

Fasola zwyczajna... lecznicze strąki

Fasola zwyczajna (Phaseolus vulgaris) pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej. Na obszarze dzisiejszego Meksyku i Peru była uprawiana przed tysiącami lat. Do Europy dotarła po wyprawach Krzysztofa Kolumba. Jej lecznicze właściwości wykorzystywano od dawna. Surowcem zielarskim są dojrzałe strąki (owocnie) oraz kwiaty. Strąki fasoli zawierają m.in. argininę, asparaginę, skrobię, sole mineralne i witaminę C. Działają moczopędnie, a ponadto obniżają poziom cukru we krwi. Zaleca się stosowanie ich w cukrzycy, chorobach nerek i pęcherza moczowego. W lecznictwie znajdują zastosowanie również ususzone i zmielone na mąkę nasiona fasoli, które wykorzystuje się do leczenia egzem, ran, oparzeń i odmrożeń. 

Napar

2 łyżki rozdrobnionej owocni fasoli zalewamy szklanką chłodnej, przegotowanej wody i pozostawiamy na kilka godzin. Następnie zagotowujemy i odstawiamy pod przykryciem do naciągnięcia na 30 minut. Pijemy 2 razy dziennie (rano i wieczorem) po 1 szklance.

Odwar

2 łyżki rozdrobnionej owocni fasoli zalewamy szklanką ciepłej, przegotowanej wody i pozostawiamy na 4 godziny. Następnie doprowadzamy do wrzenia i gotujemy pod przykryciem przez 2-3 minuty i pozostawiamy do zaparzenia na 15 minut. Pijemy 2 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami.

Wywar

1 łyżkę rozdrobnionego suszu zalewamy szklaną wrzątku i gotujemy pod przykryciem przez 5-7 minut. Pijemy 3 razy dziennie po 1 szklance.