Majeranek ogrodowy... przyprawa i lekarstwo

Majeranek ogrodowy (Origanum majorana) pochodzi z rejonu basenu Morza Śródziemnego. Jego ojczyzną są obszary od Indii, poprzez Półwysep Arabski, aż po Egipt i Libię. W Europie jest rośliną powszechnie uprawianą. Najlepiej rośnie w miejscach nasłonecznionych w glebie zasobnej w wapń. Majeranek znany jest już od starożytności jako roślina przyprawowa i lecznicza. W starożytnym Egipcie znany był jako „latorośl Ozyrysa“. W Grecji i Rzymie nacierano nim włosy. Wykorzystywano go wówczas jako składnik maści na reumatyzm. Uważano również, że działa wzmacniająco na serce oraz pomaga w zaburzeniach trawienia. W średniowieczu wierzono, że majeranek chroni człowieka przed ukąszeniem skorpionów. Leczono nim konwulsje, ukąszenia żmij i bóle zębów. W Polsce ziółko to pojawiło się w wieku XVI.  Surowcem leczniczym jest ziele zawierające olejek eteryczny, rutynę, karoten, witaminę C i P oraz prowitaminę A. Majeranek posiada właściwości przeciwzapalne. Stosuje się go w nieżytach żołądka i jelit oraz w łagodnych zaburzeniach trawiennych. W medycynie ludowej używa się go w migrenie, bólach głowy, przy skurczach menstruacyjnych oraz jako maść na trudno gojące się rany. Olejek majerankowy stosowany jest na stłuczenia, zwichnięcia, skręcenia i przy bólu stawów. Wykazuje również właściwości uspokajające, więc regularne picie naparu z majeranku zaleca się przy bezsenności i długotrwałym stresie. 

Majeranek ogrodowy stosowany jest także jako przyprawa, przede wszystkim do potraw z roślin strączkowych oraz tłustych mięs, na przykład baraniny czy gęsiny.

Napar

1 łyżkę majeranku zalewamy szklanką wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut. Pijemy 2-3 razy dziennie po pół szklanki naparu.

Hyzop lekarski... niezbędny w apteczce i przydatny w kuchni

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego oraz terenów południowo-zachodniej Azji. Rośnie na suchych, nasłonecznionych glebach bogatych w wapń. Hyzop znany był już w średniowieczu. W wieku X słynny arabski lekarz Awicenna stosował go do leczenia nowotworów skóry, wątroby, śledziony, macicy oraz chorób płuc. Dzięki benedyktynom i cystersom w wieku XVI dotarł do krajów Europy środkowej i północnej. W Polsce był również znany. Nasz wybitny lekarz epoki odrodzenia Marcin z Urzędowa pisał, że herbatka z hyzopu wzmacnia żołądek i piersi. Surowcem leczniczym jest ziele zawierające olejek eteryczny, kwasy triterpenowe, flawonoidy (m.in. diosminę), garbniki i substancję goryczkową – marubinę. Ziele hyzopu działa przeciwbakteryjnie i dzięki obecności olejku eterycznego – wykrztuśnie, dlatego stosuje się je w przewlekłych nieżytach gardła i chorobach oskrzeli. Posiada także właściwości antywirusowe – zwłaszcza w przypadku wirusa opryszczki. Herbatka z hyzopu działa zbawiennie na przewód pokarmowy: eliminuje gazy, pobudza trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmów. Ziółko to bywa pomocne także w leczeniu bezsenności i napięcia nerwowego. 

Hyzop lekarski stosuje się do okładów na oparzenia i siniaki. Łagodzi również ból i obrzęk przy dolegliwościach stawów oraz przyśpiesza gojenie się ran. Hyzop jest również rośliną przyprawową dodawaną do sałatek i surówek oraz potraw mięsnych.

Napar

1 łyżeczkę ziela zalewamy szklanką wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 15 minut. Pijemy 2-3 razy dziennie po ½ szklanki naparu.

Kocanka piaskowa... ukojenie dla wątroby

Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) rośnie w większości krajów Europy oraz w zachodniej części Syberii. W Polsce jest rośliną pospolitą. Rośnie zazwyczaj na piaszczystych glebach, nieużytkach, przy drogach i na pastwiskach. Jako ziele lecznicze znana była już w średniowieczu. Używano jej do zwalczania chorób pasożytniczych oraz jako skuteczny preparat na mole. W lecznictwie ludowym stosowano to ziółko w chorobach reumatycznych oraz jako środek moczopędny i żółciopędny. We Francji kocanka była popularnym lekiem na kaszel i katar. Surowcem zielarskim są kwiatostany zawierające flawonoidy, fitosterole, trójterpeny, kwasy organiczne, garbniki, glukozydy, karotenoidy i olejek eteryczny. Kocankę stosuje się w schorzeniach wątroby, szczególnie w stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, w leczeniu kamicy żółciowej, w zaburzeniach trawiennych oraz przy reumatyzmie i artretyzmie. Napar z ziela działa słabiej niż odwar. Najskuteczniejsza jest nalewka, gdyż flawonoidy lepiej rozpuszczają się w alkoholu. 

Odwar:

2-3 łyżki kwiatostanów kocanki zalewamy 2 szklankami letniej przegotowanej wody i ogrzewamy bez gotowania przez pół godziny. Pijemy 2-3 razy dziennie po pół szklanki.

Nalewka:

1 porcję kocanki zalewamy 5 porcjami 70% spirytusu, moczymy przez okres od 7 do 14 dni pamiętając, by codziennie potrząsnąć ziołami zalanymi alkoholem. Po tym czasie nalewkę filtrujemy. Pijemy łyżeczkę nalewki rozpuszczoną w 25-30 ml wody.